Het gaat om de dorpen Nieuw-Weerdinge, Emmer-Compascuum en Barger-Compascuum, alle drie ontstaan door de veenontginning in het gebied tegen de Duitse grens. De dorpen hebben met diverse problemen te kampen zoals verouderde woningbouw, vergrijzing, toenemende leegstand en voorzieningen die wegtrekken. Omdat de dorpen op dit moment erg op elkaar lijken, is een opdracht geformuleerd rond de vragen: Wat is de oorspronkelijke identiteit van de dorpen? Hoe kun je die versterken? En hoe betrek je de bewoners en lokale ondernemers in dit transformatieproces?

Het Atelier Rijksbouwmeester heeft drie bureaus bij het onderzoek betrokken. City Results, specialisten in citymarketing en vrijetijdseconomie, heeft zich vooral gericht op het inzichtelijk maken van de identiteit van de dorpen. MUST en Specht Architecten hebben het onderzoek op stedenbouwkundig niveau opgepakt en een vertaalslag gemaakt naar de ruimtelijke kansen.

Resultaat is het boek ‘Nieuwe Veenkoloniale Verbanden’ dat als communicatiemiddel ingezet kan worden tussen de gemeente, corporaties, bewoners, ondernemers en verenigingen. Het boek biedt bewust geen toekomstbeelden maar dient ter inspiratie en stimulans om de bewoners en ondernemers van het gebied te laten ontdekken wat de kracht en identiteit van hun dorp is. Ook dient het hen te inspireren en stimuleren om zelf kleur aan hun omgeving te geven door middel van kleinschalige laagdrempelige initiatieven.

Achterliggende gedachte bij het maken van het boek is dat de identiteit van de plek wordt gevormd door de bewoners, hun verhalen, de ruimtelijke structuur en de architectuur. De regio biedt namelijk als geheel een palet aan verschillende kleuren. Al deze verschillende plekken zijn verbonden door een sterk netwerk van kanalen, wegen en paden. Het geheel wordt volgens het ontwerpteam sterker en aantrekkelijker naarmate de verschillende plekken hun eigen kleur hebben. Het gaat om differentiatie in plaats van concurrentie. Aan de hand van de karakteristieken van de verschillende dorpen heeft het team een voorstel gedaan hoe de dorpen zich kunnen ontwikkelen in de toekomst, zodanig dat hun eigenheid wordt versterkt. Voor Nieuw-Weerdinge is het advies ‘Vertragen en vergroenen’; voor Emmer-Compascuum is het ‘Versnelling in vrijheid’ en voor Barger-Compascuum ‘Verknopen met het verleden’.

Uitgangspunt bij alles was om geen blauwdruk van plannen of ontwerpen te maken maar een document om te inspireren en mogelijkheden te laten zien. Passend bij dit idee zijn daarom achterin het boek blanco pagina’s opgenomen waarop nieuwe ideeën en initiatieven kunnen worden getekend. Het boek is eind augustus 2013 door de Rijksbouwmeester aan wethouder Sleeking in Barger-Compascuum aangeboden.